تروریسم داعش ناشی از سیاستهای بوش، بلر و برخی رهبران منطقه است

در پی تحولات عراق و اشغال بخش هایی از این کشور توسط گروه تروریستی داعش خبرنگار مهر گفتگویی با دکتر آرشین ادیب مقدم استاد روابط بین الملل و رئیس گروه مطالعات فلسطین دانشگاه لندن انجام داد.

در این گفتگو ادیب مقدم به تشریح دلایل رشد و قوت گرفتن گروه های تروریستی وابسته به القاعده مثل داعش پرداخت. این استاد دانشگاه توسعه تروریسم در کشوری مثل عراق را ناشی از 2 علت دانست.

وی در تبیین اولین دلیل توسعه تروریسم در عراق اینگونه گفت: برای رشد و گسترش جریان های خشنی مثل داعش دو دلیل وجود دارد. اولین دلیل، نابودی نهادها و زیر ساخت های عراق در پی تهاجم سال 2003 آمریکا و انگلیس به این کشور بوده است.

وی جورج بوش رئیس جمهور سابق آمریکا و تونی بلر نخست وزیر اسبق انگلستان را از موثرترین افراد در نابودی زیرساخت ها و نهادهای دولتی عراق معرفی کرده و گفت: در حال حاضر که من این مصاحبه را با شما انجام می دهم تونی بلر نخست وزیراسبق انگلیس در پی تدارک یک تهاجم جدید به سوریه و عراق است؛ فردی که فرستاده صلح خاورمیانه است(بطور کنایه آمیز). بی کفایتی های جورج بوش و تونی بلر در سال 2003 موجب به هرج و مرج کشیده شدن عراق شد.

وی در ادامه در تاثیر جنگ ویرانگری که دولت های وقت آمریکا و انگلیس به بهانه های واهی به این منطقه تحمیل کردند گفت: جنگی که راه افتاد نهادها و زیر ساخت های دولت عراق را نابود کرد و راه را برای نفوذ جریان هایی مثل داعش هموار کرد. علت اینکه امروز دیدگاه های تونی بلر حتی در میان هم حزبی های خودش هم خریدار ندارد همین است.

ادیب مقدم در ادامه با اشاره به اظهارات تونی بلر که سعی کرده بود حمله به عراق در سال 2003 را توجیه کند گفت: به همین دلیل است که شهردار لندن به او توصیه کرد که زبان در دهان بگیرد و حرفی نزند زیرا برای او سکوت بهتر است. سیاستمداران احساساتی مثل وی(تونی بلر) امروز دیگر صلاحیت ندارند تا درباره جنگ و صلح صحبت کنند.

این استاد دانشگاه لندن با انتقاد از نقش بوش و بلر در ایجاد هرج و مرج در منطقه و فراهم کردن زمینه های رشد تروریسم در این منطقه که موجب درد و رنج بسیاری از ملت های منطقه مثل مردم سوریه و عراق شده است گفت: جورج بوش و تونی بلر پاورقی شده اند بر فصل غم انگیز تاریخ منطقه خلیج فارس.

استاد دانشگاه لندن تنها دلیل درد و رنج مردم منطقه را سیاست ها و بی کفایتی های سیاستمداران غربی ندانسته و تصریح می کند که رهبران منطقه نیز در ایجاد این فجایع و درد و رنج ها شریک هستند.

وی در این خصوص گفت: اما بی کفایتی سیاستمداران غربی تنها دلیل فجایع اخیر در غرب آسیا نیست. دنبال کردن سیاست های هویت زدایی توسط رهبران منطقه نیز از دیگر دلایل ایجاد شکاف های قومیتی و مذهبی در میان اعراب و مسلمانان منطقه است. در هیچ مقطعی از تاریخ مدرن منطقه جنبشی سیستماتیک به وجود نیامده است که تفکراتش تضعیف ملیت ها و مذاهب بوده باشد.

وی در ادامه با اشاره به برخی بسترهای موجود در داخل عراق که در ایجاد زمینه برای قدرت گرفتن گروه هایی مثل داعش بی تاثیر نبوده اند گفت: در زمان صدام، تفکرات حاکم بعثی، ملی گرایانه، عربی و سکولار بود تفکری که موجب کنار گذاشته شدن اکثریت شیعه جامعه عراق و کردهای این کشور شد. باید توجه داشت که در دوره نوری مالکی هم سنی ها احساس به حاشیه رانده شدن داشته اند.

ادیب مقدم با اشاره به فرصت طلبی گروه های تروریستی گفت: جنبش های القاعده ای مثل داعش برای شبه کشورهایی که نمی تواند حاکمیت خود را بطور کامل در کشورشان اعمال کنند دام فراهم می کند. عراق بعد از جنگ سال 2003 و سوریه در سال های اخیر و لیبی از جمله چنین کشورهایی شده اند.

این استاد دانشگاه لندن با انتقاد از برخی ضعف ها و غفلت های دولت عراق در سال های اخیر گفت: ضعف دولت نوری المالکی در احیاء موسسات و سازمانها و زیر ساخت های عراق و ایجاد یک حس مشترک همبستگی بین مردم عراق هم موجب به حاشیه رانده شدن بخش زیادی از جمعیت این کشور شده است.

وی تنها راه حل مشکلات منطقه را پرداختن به سیاست های انسانی خوانده و تصریح کرد: آنچه که الان در عراق و منطقه مورد نیاز است ایجاد یک طرح فراگیر از سوی ترکیه، عربستان و ایران است که بتواند تمامی تهدیدهای امنیتی مستقل را از بین ببرد. امروز سیاست های انسانی می تواند آرامش را به منطقه برگرداند و سیاست های مبتنی بر تفاوتهای هویتی را به حداقل برسانند. امروز باید در منطقه محوریت صحبت ها اقدامات انسانی باشند زیرا تمامی تقسیمات موجود درمنطقه مثل مسلمان، شیعه، سنی، عرب، کرد، ترکمن، فارس، بلوچ، مرد، زن، تاجر و جز اینها را می توان با مبنا قرار دادن حقوق انکارناپذیر افراد حل کرد. این تنها راه موجود برای برون رفت از درگیری های هویتی است که تمامی کشورهای منطقه از آن رنج می برند.

آرشین ادیب مقدم استاد مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن است. او همچنین استاد مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه لندن و عضو مرکز مطالعات فلسطین این دانشگاه به شمار می‌رود. کتابهای "سیاست بین المللی در خلیج فارس"، "ایران در سیاست جهانی" و "فراتاریخ برخورد تمدنها" از جمله آثار او به شمار می‌روند.

----------------

گفتگو از پیمان یزدانی